Eksamentyd is hier – Maak Gereed met Mind Moves®

Dr. Melodie de Jager

Die woorde “toets” of “eksamen” is genoeg om ‘n behoefte om te VLUG te ontketen as gevolg van ‘n intense vrees vir mislukking. Vrees vir mislukking kan of positief wees en jou motiveer om goed te presteer, of negatief en jou prestasie beperk wanneer die vrees so intens is, dat dit jou verlam en in ‘n spiraal van mislukking vasgevang hou.

Negatiewe vrees vir mislukking is ‘n oorlewingsbreinfunksie. Met hierdie deel van die brein dink jy nie logies voordat jy reageer nie. Sonder rasionele denke om logiese analise, redenering en kreatiewe probleemoplossing te stimuleer, asook positiewe emosies om geheue en motivering te aktiveer, kan jy nie konsentreer om die toetsvrae korrek te lees en hulle goed te antwoord nie. Jy mag net ‘n woord hier en daar vluglees, raai wat gevra is en enige antwoord wat in jou gedagtes opkom, neerskryf.

In teenstelling met ‘n negatiewe vrees vir mislukking, stel ‘n positiewe vrees vir mislukking jou in staat om wakker te wees, te fokus, te konsentreer en sorgvuldig en met begrip te lees. Nou kan jy die toets of eksamen benader as ‘n uitdaging om al jou kennis, kreatiwiteit en passie in te span om te wys waartoe jy instaat is. Sukses is dan ‘n gegewe.

Om ‘n negatiewe vrees vir mislukking te oorkom:

• moet jy uit jou oorlewingsbrein beweeg om nader aan leersukses te kom
• moet jy beheer neem oor jou emosies en denke, om toegang tot die rasionele korteks van die brein te kry wat jou verhoed om dom foute te maak en te onderpresteer – weet jy kán sukses smaak
• wees voorbereid en gereed
• soos jy vir sport en kultuur opwarm, so moet jy die brein ‘opwarm’ vir sukses

STAP 1: BEREI ELKE DAG VOOR

1. Neem elke dag die nodige boeke skool toe. Skryf jou huiswerk na elke periode neer.
2. Maak seker dat jy jou werk elke dag verstaan, omdat die volgende dag se werk op vandag se werk volg.
3. Voltooi die maklike werk eerste.
4. Kyk krities na jou houding. Onthou dat jy jou vir JOU EIE TOEKOMS voorberei. Jou sukses hang af van JOU EIE pogings.
5. KONSENTREER: Vermy dinge wat jou aandag aflei, bv. radio, TV, Facebook, WhatsApp, ens.
6. Voltooi elke dag se huiswerk.
7. Vra vrae as jy nie verstaan nie.
8. Werk gedurende die week en ontspan oor die naweke.
9. Kies TV-programme met sorg, BEWEEG genoeg.

STAP 2: BEREI VOOR – STUDIEFIKSHEID

1. Doen van dag een af jou huiswerk, dit maak jou denke fiks.
2. Maak ‘n studie-rooster en bly daarby. (Vermy om laat in die nag te studeer.)
3. Bepaal jou eie konsentrasieperiode en neem gereeld ‘n kort breek.
4. Kry genoeg slaap, want die brein werk hard om dit wat jy geleer het te konsolideer terwyl jy slaap.
5. Oefen gereeld en neem aan buitemuurse-aktiwiteite deel sonder om jou studies af te skeep.
6. Kry ‘n oorsig van jou werk deur dit in geheel deur te lees. Lees weer en identifiseer sleutelwoorde. Maak kort opsommings wat jy gereeld hersien.
7. Hersiening moet oor ‘n lang tydperk versprei word. Vermy ‘n wanhopige poging net voor die eksamen.
8. Moenie ophou leer as jy dink jy ken die onderwerp nie – hersien dit weer. Herhaling versterk jou begrip en geheue.
9. Praat met jou vakonderwyser wanneer iets nie duidelik is nie.
10. Studeer in ‘n kamer met genoeg vars lug en genoeg lig. Gebruik ‘n gemaklike tafel stoel. Jou voete moet op die grond wees. Dit skakel jou brein aan.
11. Verander die intensiteit van konsentrasie deur jou werk af te wissel. Vermy aanhoudende konsentrasie op een onderwerp.

As die brein gereed is, is leer maklik.

STAP 3: BEREI VOOR – WARM OP JOU KOP!

Eet KOS – nie gemors nie. Water is breinbrandstof. Versterk die noodsaaklike vaardighede vir toets skryf deur ‘n paar slukkies water te neem, jou hande en vingers ‘n paar keer wyd oop te strek, en die volgende Geheue- en selfversekeringstoetsskryf Mind Moves voor jy ‘n toets of eksamen skryf.

KRAGSKAKELAAR:

Vryf die holte net onder die sleutelbeen in lyn met die linkeroog. Hierdie oefening herstel die elektriese vloei via die vagussenuwee na die spraakorgane en maag om senuweeagtigheid te verlig en ‘n mens te help om met gemak te praat.

ANTENNAVERSTELLER:

Masseer albei oorskulpe gelyktydig van bo na onder met sirkelbewegings. Hierdie oefening ontwikkel die naby sintuie, ouditiewe prosessering, ouditiewe persepsie en reseptiewe taalvermoë.

MUISMATRAS:

Die oë is die brein se rekenaarmuis – hulle aktiveer verskillende dele van die brein wanneer hulle opwaarts, afwaarts, horisontaal, na links en na regs draai. Hou die duim op elmboogafstand van die oë af en fokus daarop. Beweeg die duim opwaarts, eers rondom die linkeroog en dan rondom regteroog. Herhaal vyf maal. Ruil hande om en herhaal dieselfde proses. Trek altyd eers ‘n sirkel om die linkeroog en dan om die regteroog. Hierdie oefening stimuleer die visuele, ouditiewe en kinestetiese resepsievermoë. Terselfdertyd word die middellyn gekruis om die linker- en regterkantste dele van die brein en liggaam te integreer. Dit ontwikkel ook hand-oog-koördinasie en visuele integrasie.

HOMOLATERALE MARS:

Lê plat op die rug. Lig die linkerarm en linkerbeen stadig op. Ontspan. Lig nou die regterarm en -been stadig op. Ontspan. Herhaal minstens 10 maal. Doen die oefening staande wanneer dit glad uitgevoer kan word in ‘n liggende posisie. NB: Volg altyd op met ‘n Bilaterale mars. Hierdie oefening ontwikkel heupbuiging asook die linker- en regterbrein, onderbreek onwillekeurige beweging, en verlig impulsiewe en hiperaktiewe beweging.

BILATERALE MARS:

Raak met die linkerknie en die regterhand aan mekaar deur die bolyf te draai om die teenoorgestelde skouer en heup na mekaar toe te bring, met die ander arm en been gestrek. Raak nou met die linkerhand aan die regterknie en strek die ander arm en been. Hierdie oefening stimuleer links-regs-integrasie deur die kruising van die laterale middellyn. Doen dit verkieslik eers in ‘n liggende posisie en dan in ‘ n staande posisie. Herhaal ten minste 10 maal. Die oefening kan ook gedoen word terwyl ‘n mens sing of papegaaiwerk leer. Hierdie oefening integreer die linker- en regterkantste dele van die brein en liggaam deur die middellyn te kruis. Wanneer dit met die oë in die visuele, ouditiewe en kinestetiese posisies gedoen word, word al drie middellyne gekruis.

HELDERWAKKER:

Gooi die arms wyd oop en asem diep en stadig in. Kruis dan die arms oor die bors in ‘n omhelsende gebaar, en asem diep en stadig uit. Die ouer kan die kind terselfdertyd van agter af omhels. Hierdie oefening bevorder ontspanning, ritmiese asemhaling en ‘n gevoel van behaaglikheid.

STAP 4: BEREI JOU VOOR – EKSAMEN TEGNIEK

1. Moet nie studeer tot die laaste oomblik nie.
2. Moet nie voortdurend aan jou werk dink voor die eksamen nie. Dit lei tot onnodige spanning.
3. Moet nie ‘n groot maaltyd eet voor eksamens nie – bloed moet na die brein vloei en nie na jou maag toe nie.
4. Sorg dat jy genoeg skryfbehoeftes het.
5. Doen die Mind Move wat jy die effekste vind terwyl die vraestelle uitgedeel word
6. Lees die vraestel BAIE sorgvuldig.
7. Die puntetoekenning is ‘n goeie leidraad om te weet hoeveel om te skryf en hoeveel tyd om aan ‘n vraag te bestee.
8. Skryf netjies.
9. Moenie tydmors met vrae wat jy nie onmiddellik kan doen nie. Beantwoord die vrae wat jy kan beantwoord en keer later terug na die vrae wat jy nie kon doen nie.

Geniet jou skooljare! Neem deel aan sport en pret, maar spandeer genoeg tyd aan jou studies – DIS JOU TOEKOMS.

Bronnelys:

De Jager, M. 2019. Mind Moves – moves that mend the mind. Johannesburg:Mind Moves Institute